تنبلی چشم در کودکان: علائم، تشخیص و اهمیت معاینات چشمی

کودکانی که به آمبلیوپی (تنبلی چشم) مبتلا هستند، قادر به دیدن درست یا حتی به طور کامل از یک چشم نیستند. علائم واضحی برای تنبلی چشم وجود ندارد. معاینات منظم چشم بهترین روش برای تشخیص آمبلیوپی است. تنبلی چشم در حدود 3٪ از جمعیت دیده می‌شود.

وقتی چشم در دوران کودکی دید طبیعی نداشته باشد، تنبلی چشم رخ می‌دهد. این اختلال، که اغلب در یک چشم دیده می‌شود، به علت اختلالات دید متنوعی از جمله عیوب انکساری (مثل میوپی، هیپرمتروپی و آستیگماتیسم)، انحراف چشم (استرابیسم یا لوچی) و یا عدم شفافیت مسیر بینایی (ناشی از عواملی نظیر آب مروارید، کدورت قرنیه، یا افتادگی پلک) ایجاد می‌شود. وضوح نامناسب تصویر در چشم مبتلا و کیفیت بهتر تصویر در چشم سالم باعث می‌شود که مغز چشم سالم را برای دیدن انتخاب کند و در اصطلاح، دید چشم مبتلا را «غیرفعال» کند. در نتیجه عدم استفاده از چشم معیوب آن چشم تنبل می‌شود.

بعضی اوقات آمبلیوپی بدون دلیل زمینه‌ای مشخص اتفاق می‌افتد. این اختلال در حدود 2 تا 4 درصد کودکان رایج است و معمولاً در دوران نوزادی یا اوایل سنین کودکی بروز می‌کند.

نوزادان نارس یا کم وزن در هنگام تولد بیشتر در معرض خطر تنبلی چشم هستند. همچنین، خانواده‌هایی که پیشینه‌ای از مشکلات چشمی دارند، مستعد تنبلی چشم بیشتری هستند.

نشانه‌ها و علائم تنبلی چشم:

• بسیاری از کودکان مبتلا به تنبلی چشم هیچ علامت قابل توجهی نشان نمی‌دهند و از نظر ظاهری هیچ تفاوتی با سایر کودکان ندارند.
• با این حال، برخی کودکان ممکن است نشانه‌های زیر را داشته باشند:
  1. یک چشم به جهتی متفاوت از دیگری می‌چرخد.
  2. یک چشم کاملاً یا تا حدودی بسته است.
  3. سر کودک به طور مداوم به یک طرف خمیده یا چرخیده است.
  4. کودک بیشتر از همسنان خود به اشیاء برخورد می‌کند.
  5. گاهی اوقات کودکانی که سن بیشتری دارند ممکن است اعلام کنند که نمی‌توانند اشیا را به خوبی ببینند.

اهمیت معاینات منظم چشم:

با توجه به دشوار بودن تشخیص تنبلی چشم در کودکان، معاینات منظم چشم بهترین راه برای شناسایی این اختلال است. همه کودکان باید از لحاظ چشمی معاینه شوند: برای تشخیص بیماری عملکردی چشم، باید یک امتحان بینایی کامل انجام داده شود. این امتحان شامل چک کردن دید از نزدیک و دور، اندازه گیری قدرت دید، تست فوکوس، تست دید با یک چشم و سپ س با دو چشم و بررسی ساختار چشم با استفاده از تست‌های تصویربرداری مانند OCT و اندوتومی می‌شود.

توصیه می‌شود که معاینات منظم چشم در موارد زیر انجام شود:

• قبل از ورود به مهد کودک، در سنین 3 تا 5 سال.
• در اولین سال تحصیلی.

در مجموع، تنبلی چشم یک اختلال رایج در کودکان است که می‌تواند با معاینات منظم چشم و تشخیص به موقع مدیریت شود. برای جلوگیری از عواقب جدی ناشی از تنبلی چشم، توصیه می‌شود که کودکان در سنین مختلف به معاینات چشمی منظم بروند. این اقدام ساده می‌تواند به حفظ بینایی کودکان کمک کند و برای آن‌ها زندگی بهتری فراهم آورد.